“เธอจะไปไหน”

 “ฉันย้ายไปเขาเขียว เธอละ”

 “ฉันไปสวนสัตว์โคราช”

“เราจะเจอกันอีกไหม”

 “ไม่รู้เหมือนกัน”

เสียงสนทนาดังขรมไปทั่วเขาดินของฮิปโป (แม่มะลิ) ยีราฟ ม้าลาย นกเหงือก ค้างสามสี แพะ เสือดาว และสัตว์ต่างๆ ที่อยู่ในกรงติดกันหันหน้าเข้ากัน ไต่ถามถึงบ้านหลังใหม่หลังจากสวนสัตว์เขาดิน บ้านของพวกเขาต้องปิดลงอย่างถาวรในเวลา 18.00 น. ของวันที่ 31 สิงหาคม 2561 แม้จะได้ยินข่าวมานานว่าเขาดินต้องปิดฉากลงตั้งแต่ปี 2551 แต่ก็ไม่มีใครคิดว่าจะมาวันนั้นจะมาถึงเร็วเกินคาดหมาย 

31 สิงหาคม 2561 จึงเป็นวันจบตำนาน 80 ปี ของสวนสัตว์เขาดินหลังจากเปิดทำการเมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2481 และภายใน 4 เดือน หรือภายในเดือนธันวาคม 2561 เขาดินจะเหลือแต่ความว่างเปล่าไร้เสียงสัตว์ และเงาสิ่งมีชีวิต มีเพียงความทรงจำเท่านั้นที่ยังหลงเหลืออยู่

สัตว์ 1,100 ตัวต่างโบกมือลากันในค่ำคืนวันที่ 31 สิงหาคมนั้นเอง บางตัวนั่งเหม่อลอยไปไกล เพราะไม่รู้ชะตาชีวิตในวันหน้า บางตัวน้ำตาไหลริน เพราะ “พังจุ๋มจิ๋ม” เพื่อนของพวกเขาต้องออกเดินทางจากเขาดิน บ้านที่อยู่ด้วยกันมานานไปบ้านหลังใหม่ในวันรุ่งขึ้น และเธอต้องไปไกลถึง “สุรินทร์” ส่วนสัตว์อื่นๆ รวม 1,100 ตัว จาก 190 ชนิด ก็ต้องกระจายไปอยู่สวนสัตว์ทั้ง 6 แห่งทั่วประเทศ

ฃ ฃฃ

ทั้งสวนสัตว์เปิดเขาเขียว สวนสัตว์เชียงใหม่ สวนสัตว์นครราชสีมา สวนสัตว์สงขลา สวนสัตว์อุบลราชธานี และสวนสัตว์ขอนแก่น และไม่มีใครรู้ว่าพวกเขาจะกลับมาอยู่รวมกันที่สวนสัตว์แห่งใหม่ย่านคลอง 6 จังหวัดปทุมธานีหรือไม่ และไม่รู้ว่าใครจะตายจากไปก่อน พวกเขาจึงใช้เวลาทุกค่ำคืนหลังจากรู้ว่าต้องย้ายบ้านพูดคุยปรับทุกข์กันทุกๆ วัน ให้วันที่เหลือเป็นวันที่เขาได้เรียนรู้ใจกันให้มากที่สุด

ฮิปโปแม่มะลิพี่ใหญ่ของเขาดิน บอกน้องๆ ว่า “พวกเราต้องเดินทางไกล ระวังสุขภาพกันด้วยนะ ตัวฉันเองแก่แล้ว อายุก็ปาเข้าไปตั้ง 51 น้ำหนักก็เยอะตั้ง 2,500 กิโล จะตายกลางทางเสียก็ไม่รู้ และฉันก็ต้องอยู่ในน้ำตลอดเวลาด้วย คงทุลักทุเลน่าดู แต่ก็ไม่ต้องห่วงนะ ฉันจะอดทน เกิดมาทั้งทีก็ต้องทำตัวเป็นประโยชน์ สร้างความสุขให้กับเด็กๆ ให้ถึงที่สุด และยังไงก็ยังได้เจอเพื่อนๆ กันบ้างที่เขาเขียว เออ เจ้าถั่วแดง เหลนฉันก็ไปอยู่ด้วย บินลาเดนได้ข่าว เธอก็จะไปอยู่ที่เดียวกับฉันนี่”

“ใช่แม่มะลิ” ยีราฟบินลาเดนสนทนา “เราไปเจอกันนั้นที่นั้น แต่ฉันก็ห่วงตอนเดินทางนี่แหละ ก็ฉันสูงตั้ง 5 เมตร จะเดินทางยังไงยังไม่รู้เลย สะพานลอยในกรุงเทพก็มากโขอยู่ จะรอดไปยังไง คนดูแลฉัน เขาคงคิดหนัก”

“ยังไงก็ต้องไปจากที่นี่ เพราะไม่นานก็มีแต่ความว่างเปล่า สู้ไปที่ใหม่น่าจะคึกคักกว่า พวกเราก็ดูแลสุขภาพระหว่างเดินทางกันหน่อยล่ะกัน ฉันหวังว่าที่ใหม่จะกว้างกว่าเดิม ฉันจะได้มีที่เดินเล่นกว้างๆ หน่อย กล้ามเนื้อจะได้ใช้งานบ้าง ตอนนี้บอกตรงๆ ว่า ไม่ค่อยได้ออกกำลังเลย และฉันก็หวังว่า เพื่อนใหม่ก็คงยอมรับเราเข้ากลุ่มด้วย” เจ้าเสือดาว บอกเพื่อนอย่างมีความหวัง

ขณะที่ค้างห้าสี ชะนี ลิง ต่างโหนตัวไปมา พร้อมกับเปรยว่า “หวังว่าพวกเขาจะได้ไปอยู่รวมกันทั้งครอบครัวในที่ใหม่ โดยไม่มีใครต้องแยกออกไปนะ เขาคงเมตตาเรา”

อีกมุมมืดของเขาดิน วันนั้นเอง Keeper ผู้ดูแลสัตว์หลายคนต่างนั่งปรับทุกข์กัน ลุงแดง บ่นพึมพำว่า “ที่นี่ก็ดีอยู่แล้ว ร่มรื่น ต้นไม้ใหญ่ก็เยอะ ย้ายสัตว์ไปที่ใหม่ เสี่ยงจะตาย เพราะต้องอยู่บนรถหลายชั่วโมง แถมมันต้องปรับตัวกับที่ใหม่อีก แต่ทำไงได้ก็ต้องไปตามนโยบาย โดยเฉพาะเจ้าบินลาเดนจะย้ายยังไงดี มันสูงตั้ง 5 เมตร ไม่ใช่เด็กที่เราจะไปทำอะไรมันได้ง่ายๆ ยังนึกไม่ออก”

พี่เขียด Keeper อีกคนที่ผูกพันกับเขาดิน เพราะเป็นที่แรกที่เขาเข้ามาเดินเล่นแล้วอยากทำงานที่นี่เหมือนฟ้าลิขิตมาแล้ว จนได้ทำงานในเขาดินในที่สุด 34 ปีที่เขาดิน คือ ความผูกพันกับสัตว์ที่ดูแลมากับมือและคือความทรงจำที่ไม่เคยลืม เมื่อแม่มะลิช่วยกันไว้ หลังจากเขาตกลงไปในบ่อที่มีแม่ฮิปโปกำลังหวงลูก ความทรงจำทั้งหมดที่เกิดที่เขาดิน พี่เขียดไม่เคยลืม และจะอยู่ในใจตลอดไป

เช่นเดียวกับ “ฉัน” จะเก็บภาพ “เรา” พ่อแม่พี่น้องนั่งล้อมวงกินก๋วยเตี๋ยวผัด และขนมปังไส้กรอกแสนอร่อยที่แม่ทำมาจากบ้าน และจะจำภาพ “เพื่อนสัตว์” แสนรู้ ที่ทำให้ฉันรักทุกชีวิตบนโลกใบนี้ ….ลาก่อน เขาดิน